Óttalaus umræða um Evrópumál

Þá er ég kominn heim frá Brussel. Evrópunefndin átti þar marga góða fundi með embættismönnum sambandsins og það var sannarlega forvitnilegt að heyra hvað þeir höfðu að segja um samstarf ESB og Íslands.

Ég hef sagt frá því opinberlega að mér þykir orðið ljóst af þessum fundum að upptaka evru án inngöngu í ESB kemur ekki til greina. Bæði virðast lagaleg ljón vera í veginum fyrir því og svo virðist einnig skorta á pólitískan vilja af hálfu ESB til slíkra samninga. Það er eins með þetta og tangódansinn. Það þarf tvo til.

Í skýrslu gjaldmiðilsnefndar Framsóknarflokksins sem kynnt var nýverið er komist að þeirri niðurstöðu að í gjaldmiðilsmálum eigum við tvo raunhæfa kosti. Halda eigin gjaldmiðli eða taka upp evru. Einhverjum fannst þetta snautleg niðurstaða en hún er þvert á móti mikilvægt skref í þá átt að móta framtíðarstefnu í efnahagsmálum Íslands. Hún skerpir á áherslum og slær út af borðinu ýmsa aðra kosti sem hafa verið í umræðunni. En það þarf að halda áfram að stíga skrefin ef niðurstaða á að nást um það hvorn kostinn á að velja.

Miðað við skýrslu gjaldmiðilsnefndarinnar og niðurstöðu fundanna sem ég sat í Brussel virðist alveg ljóst að valið stendur um inngöngu í ESB með upptöku evru, eða þá að standa utan ESB til allrar framtíðar og halda eigin gjaldmiðli.

Ég tel báðar þessar leiðir vel færar, en það er mikilvægt fyrir stöðugleika hagkerfisins og allan almenning að gengið verði óttalaust fram í því að ákveða hvora leiðina á að fara.

Það er vitað mál að Evrópumálin hafa verið öllum stjórnamálaflokkum á Íslandi erfið. Málið er í eðli sínu þverpólitískt og viðkvæmt þannig að innan flokkanna hefur borið á því að menn hafa viljað forðast umræðu um þessi mál. Ég tel hins vegar að almenningur og fyrirtækin í landinu hafi mátt bíða nógu lengi.

Það er þess vegna sem að ég, ásamt Sæunni Stefánsdóttur og Páli Magnússyni, skrifuðum þá grein sem birtist í Fréttabalaðinu í liðinni viku og er að finna hér á síðunni einnig. Þar leggjum við til, í samræmi við þá stefnu sem mótuð var á síðasta miðstjórnarfundi Framsóknarflokksins, að gengið verði til þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort sækja eigi um aðild að ESB. En við teljum að ekki sé hægt að draga þá atkvæðagreiðslu lengi og leggjum því til að hún fari fram á næsta ári.

Ég er því fylgjandi að allir þættir málsins verði skoðaðir af gaumgæfni og án fordóma. Ég tel að í tillögu okkar þremenninganna geti falist sátt milli þeirra sem vilja ganga í ESB og þeirra sem eru á móti því en leyni því ekki að minn vilji stendur til þess að láta á það reyna hvað út úr aðildarviðræðum getur komið. Í svona stóru máli er leið beins lýðræðis með þjóðaratkvæðagreiðslu hins vegar lausn sem allir ættu að geta sætt sig við. Meirihluti þjóðarinnar fær að móta stefnuna. Það er einnig rétt að ítreka að slík kosning ætti aðeins að snúast um það hvort ganga eigi til viðræðna. Þegar samningi yrði náð yrði hann einnig borinn undir atkvæði. Þannig gætu allir landsmenn tekið fullkomlega upplýsta ákvörðun.

Ég tel að stjórnmálamenn í öllum flokkum ættu að geta stutt tillögu um slíka þjóðaratkvæðagreiðslu, en ég hyggst leggja hana fram á komandi þingi. Núna síðast hefur Helgi Hjörvar, þingmaður Samfylkingarinnar, talað fyrir slíkri leið tvöfaldrar þjóðaratkvæðagreiðslu í Morgunblaðinu. Samband ungra framsóknarmanna hefur einnig ályktað á þessa lund og vildi að kosið yrði síðasta vor. Hvort sú þingsályktunartillaga sem ég legg fram mun njóta stuðnings meirihluta þingmanna get ég ekki sagt fyrir um. En ég mun halda áfram að fylgja þessari tillögu eftir því ég tel að hagsmunum þjóðarinnar sé best borgið með því að við göngum óttalaus fram og tökumst á við það verkefni að ákveða hvort við eigum að standa utan eða innan ESB. Ég treysti þjóðinni vel til að taka skynsamlega ákvörðun í þeim efnum.